Ένας από τους πιο σημαντικούς παράγοντες που δυσκολεύουν την αποτελεσματική αντιμετώπιση πολλών ψυχιατρικών νοσημάτων, όπως η κατάθλιψη αλλά και άλλες αγχώδεις διαταραχές, είναι η καθυστέρηση στην αναζήτηση επαγγελματικής βοήθειας ή ακόμη και η άρνηση παραδοχής ή η μη αναγνώριση του προβλήματος. Ένα σοβαρότατο πρόβλημα που οφείλεται σε πολλούς παράγοντες, που θα μπορούσαν να συνοψιστούν στην έλλειψη γνώσης σχετικά με τις διαταραχές αυτές και τις υπάρχουσες θεραπείες ή και στο αναμφισβήτητο στίγμα απέναντι στις ψυχιατρικές νόσους, τους ασθενείς και την ειδικότητα της ψυχιατρικής.

Όλοι ανεξαιρέτως νοιώθουμε ψυχολογικά άσχημα σε κάποιες περιόδους της ζωής μας. Πώς μπορεί κάποιος να γνωρίζει πότε πρέπει να αναζητήσει βοήθεια; Η πολύπλοκη αυτή ερώτηση μπορεί να απαντηθεί με τη σύνθεση των απαντήσεων σε άλλες πολλές επιμέρους ερωτήσεις.

Η ένταση της προσωπικής δυσφορίας:

• Νοιώθω άσχημα για πολλές μέρες συνεχόμενα, ή ακόμη εβδομάδες ή μήνες;
• Δεν αισθάνομαι καλά ακόμη και αν κάτι πολύ ευχάριστο συμβαίνει;
• Είναι τα συναισθήματά μου δυσανάλογα των συνθηκών; Νοιώθω εντελώς αποτυχημένος σαν άνθρωπος για παράδειγμα, μετά από μία μικρή αποτυχία (στη δουλειά, στην κοινωνική ζωή, στο σχολείο); Αντιδρώ με υπερβολικό θυμό και εκνευρισμό; Αποφεύγω καταστάσεις που δεν είναι τόσο επικίνδυνες λόγω του άγχους που μου προκαλούν (να μιλήσω μπροστά σε ένα σύνολο, να βρεθώ με τους φίλους μου, να πάω σε ένα εστιατόριο);
• Έχω σκέψεις ότι δεν θέλω να ζήσω άλλο ή ότι δε μου αξίζει να ζω;

Το πόσο έχει επηρεαστεί η λειτουργικότητά μου:

Με ποιο τρόπο επηρεάζουν τα συμπτώματά μου την καθημερινότητά μου και τον τρόπο που αντιμετωπίζω τις καταστάσεις γύρω μου;

• Επηρεάζεται η απόδοσή μου στην εργασία ή στις σπουδές μου λόγω της συμπεριφοράς μου και του τρόπου με τον οποίο αισθάνομαι ή σκέφτομαι;
• Δυσκολεύομαι να αντεπεξέλθω στις καθημερινές μου υποχρεώσεις;
• Δυσκολεύομαι να αντεπεξέλθω στις κοινωνικές μου υποχρεώσεις; Αποφεύγω να συναντήσω τους φίλους και την οικογένειά μου;

Τι αντίκτυπο έχει αυτό στους άλλους;

Είναι πολύ συνηθισμένο να προσπαθούμε να δικαιολογήσουμε τον τρόπο που αισθανόμαστε, σκεφτόμαστε και συμπεριφερόμαστε αποδίδοντας ή μεταφέροντας τις ευθύνες σε εξωτερικούς παράγοντες, σε συνθήκες που δεν μπορούμε να επηρεάσουμε ή στους άλλους τριγύρω μας. Όταν αισθανόμαστε άσχημα, η ικανότητά μας να σκεφτούμε ξεκάθαρα και λογικά συχνά επηρεάζεται. Τα άτομα που μας γνωρίζουν καλύτερα, φίλοι και συγγενείς, είναι συχνά πολύ καλοί στο να αναγνωρίσουν τα πρώιμα συμπτώματα που μπορεί να οφείλονται σε κάποια ψυχική νόσο. Μην βιαστείτε να απορρίψετε την οποιαδήποτε ανησυχία τους. Ακούστε τι έχουν να σας πουν και δώστε σημασία στο τι αλλαγές μπορεί να έχουν αυτοί προσέξει στη συμπεριφορά σας.

• Μου είπε κάποιος ότι συμπεριφέρομαι διαφορετικά από ό,τι συνήθως;
• Εξέφρασε κάποιος ανησυχία για το ότι εκνευρίζομαι ευκολότερα και αντιδρώ πολύ πιο έντονα;
• Ανησυχεί κάποιος για το βάρος μου ή για τις διατροφικές μου συνήθειες;
• Μου είπε κάποιος ότι πίνω υπερβολικές ποσότητες αλκοόλ;
• Δυσκολεύονται τα κοντινά μου πρόσωπα να με προσεγγίσουν και να μου μιλήσουν;

Αν αναγνωρίζετε τον εαυτό σας σε κάποιο ή κάποια από τα πιο πάνω ερωτήματα, μη διστάσετε να επικοινωνήσετε. Μην ξεχνάτε: Η κατάθλιψη είναι η νόσος του 21ου αιώνα και οι αγχώδεις διαταραχές είναι εξαιρετικά συνηθισμένες. Η καθυστέρηση στην αναγνώριση των συμπτωμάτων και της σωστής αντιμετώπισης –βασισμένης σε επιστημονικά τεκμηριωμένες μεθόδους– είναι ο παράγοντας που μπορεί να δυσκολέψει μία κατά τα άλλα απλή, αποτελεσματική και μόνιμη αντιμετώπιση.